Composteren

Wat is compost?

Compost is een donker, zwart-bruin, kruimelachtig materiaal dat naar bosgrond ruikt. Het is een humusproduct dat levende organismen bevat en mineralen die kunnen dienen als voedsel voor de planten. Door de compost te gebruiken in de tuin verbetert de structuur van de tuingrond zodanig dat deze luchtiger wordt. Hierdoor krijgt de tuingrond de mogelijkheid om meer water en voedingsstoffen op te nemen.

Doe je tuin én portemonnee een plezier en composteer!

Wie thuis composteert, bespaart. Als thuiscomposteerder hoef je geen keuken- of tuinafval aan te bieden aan de afvalophalers en je hoeft geen bodemverbeteraars aan te kopen. Je maakt deze bodemverbeteraar gewoon zelf. Want compost zorgt voor een boost in je tuin. Het voedt niet enkel het bodemleven, maar zorgt ook voor een betere bodemstructuur. Door het toevoegen van compost gaan zowel vochtdoorlatende zandgronden als harde kleigronden vocht beter vasthouden. En dat is mooi meegenomen want enerzijds daalt op veel plaatsen in Vlaanderen het grondwater jaarlijks aanzienlijk en anderzijds zorgen fikse regenbuien steeds vaker voor wateroverlast en overstromingen. Met compost steek je eigenlijk een spons in de grond: die houdt water langer vast bij droogte én kan meer water opvangen bij plotse, hevinge regenval.

Starten met composteren:

Om kwaliteitsvolle compost te maken heb je een degelijk compostvat of duurzame compostbak nodig. Deze kan je aan voordelige prijzen aankopen op het recyclagepark:

  • Compostvat met beluchtingsstok: 30 euro
  • Compostbak met beluchtingsstok: 60 euro
  • Aanbouwelement compostbak: 40 euro
  • Beluchtingsstok: 6 euro

Een compostbak is bedoeld voor gezinnen die een grote tuin hebben of voor scholen die een schooltuin hebben. Ook scholen die zich uitroepen tot fruitschool zijn geschikte kandidaten.
Een compostvat is meer geschikt voor gezinnen die minder tuinafval hebben maar wel groente- en fruitafval.

WEL composteerbare materialen:

Aardappelschillen, schillen van citrusvruchten, groenten- en fruitresten, , eierschalen, notendoppen, theebladeren en zakjes, koffiedik met filter, keukenrolpapier, etensresten (kleine hoeveelheden), mest van planteneters, verwelkte snijbloemen, versnipperd snoeihout, dennennaalden, zaagmeel en houtkrullen (kleine hoeveelheden), grasmaaisel, herfstbladeren, onkruid

NIET composteerbare materialen:

Behandeld timmerhout, grof ongesnipperd snoeihout, beenderen en dierkarkassen, wegwerpluiers, aarde, zand, klei, saus, vet, olie, frituurvet, as van de open haard, houtskool, kunststof, aardewerk, porselein, metaal, blik, mest van honden en katten, kattenbakvulling, stof uit de stofzuigerzak.

Composteren, hoe doen we dat nu?

In een compostbak:

Vooreerst zet men elk compostelement (1 per zelfbouwpakket) met de bijhorende schroeven in elkaar. Er worden 3 of 4 elementen op elkaar geplaatst voor de bouw van een compostbak.
Het vullen van de bak gebeurt het best in lagen. Onderaan brengt men een laag van 15 à 20 cm bruin materiaal aan: dit is stug en droog materiaal zoals niet te grof snoeihout of houtsnippers. Daarna brengt men een laag groen materiaal aan: dit is zachte en waterhoudend materiaal zoals het groente- en fruitafval en verwelkte bloemen. Op elke laag groen materiaal brengt men weer een laag bruin materiaal, enzovoort.

Wat moeten we doen als de compostbak vol is?
Op dat ogenblik is het materiaal in uw bak nog maar half verteerd dus nog geen compost. Daarom moet de inhoud van de bak omgezet worden. Voorzichtig worden alle elementen één voor één van elkaar gehaald en terug opgebouwd tot een bak. Dan krabt men van boven naar beneden met de tanden van een riek krachtig het materiaal los en schep het terug in de bak. Het zijn immers micro-organismen en bodemdiertjes die zorgen voor de eigenlijke afbraak van het materiaal. Deze diertjes hebben lucht nodig om hun werk te kunnen verrichten. Door het mengen brengt men lucht in het geheel. Tijdens het terug in de bak scheppen van het materiaal, moet men de vochtigheid controleren. Dat kan gemakkelijk via de knijptest: neem een hoeveelheid materiaal uit de binnenkant van de bak en knijp het geheel in je vuist:

  • als het materiaal te vochtig is (de vloeistof druppelt tussen de vingers), mengt men het met houtsnippers;
  • als het materiaal te droog is (er verschijnt helemaal geen druppel tussen de vingers), voegt men water toe.
    In de bak zal in korte tijd broei ontstaan die de compostering versnelt.

Na 3 à 4 maanden herhaalt u de hele procedure nogmaals. Na 9 tot 12 maanden heeft u dan als eindproduct afgerijpte, kruimelige en voedzame compost.

In een compostvat:

Men plaatst het vat bij voorkeur op een plek waar de ochtendzon erop schijnt. Door de warmte zal het composteerproces sneller verlopen. De bodemplaat kan men best plaatsen op een effen, verharde ondergrond zodanig dat deze plaat niet verzakt in de grond. In de bodemplaat zijn er gaatjes die ervoor zorgen dat er luchttoevoer is in het vat. Langs diezelfde gaatjes kunnen bodemdiertjes in het vat kruipen om het organisch materiaal te verteren. Het vullen van het vat gebeurt op dezelfde manier als het vullen van de compostbak. Een noodzakelijk hulpmiddel is de beluchtingstok. Al het materiaal drukt op elkaar zodat de lucht er als het ware wordt uitgeperst. Lucht is een belangrijk aspect om het composteerproces op gang te houden. Daarom steekt men 1 à 2 keer per week de beluchtingstok op verschillende plaatsen in het compostvat en draait men het een kwartslag vooraleer men de stok eruit trekt.
Als het compostvat gevuld is, handelt men precies zoals hierboven beschreven bij de compostbak.

Opgelet: als het de bedoeling is om ook etensresten te composteren, is een gesloten compostbak te verkiezen boven een open compostvat of composthoop, om het bezoek van ratten te voorkomen.

Om je op weg te helpen, organiseert Ecowerf online sessies die je kunnen helpen om minder afval te prodcueren of om het een nieuwe bestemming te geven in huis en tuin, zoals thuiscomposteren. Je vindt het hele aanbod op www.ecowerf.be\minder-afval

Meer info over de compostvaten en -bakken vind je op: